Ι
ι λώ, ι μάνα, ε μανάμ, ε μαναμ μανάμ = ε θεόψυχα μου, (περιέχει αντίρρηση και ειρωνική η περιπαιχτική διάθεση). Συνήθεις φράσεις: Ι λώ, πως τση ταιργιάζει παντρεμένη γυναίκα εκατό κιλά, και να φορεί και το μίνι! Ή: Ι μάνα, πού ξανακούστηκε γέρος άθρωπος να θέλει να πάρει κοπελιά! ή: Ε μαναμ μαναμ μια δασκάλα που θα την -ε καμεις με ετσά βαθμούς
ιγούι μου, εγούγια μου = αλλοίμονό μου. Συνήθης φράση: ιγούι ν- ντου του κακομοίρη (αλλοίμονό του)
ιδέ -ν τονε = δες τον. (Λέγεται κυρίως για ειρωνική η σκωπτική διάθεση)
ίδια = όταν προηγείται σε κάποιες λέξεις δηλώνει αμεσότητα. Συνήθης φράση: Να πάς στου γιατρού μα ίδια αύριο (η: ίδια ντελόγω, ιδιαδά, ιδια απόψε, την ιδιαμένη ν-ώρα κλπ)
ίδια πως, ιδια πώς; = σαν να. Συνήθεις φράσεις: Ίδια πως θωρώ το πατέρα του στην όψη. Ή: Ιδια πώς ακριβώς ήτονε εκειονά το αμάξι;
ιδιαδά, ιδια εδά = τώρα αμέσως
ιδιαμένη -ν ώρα (την) = αμέσως. Συνήθης φράση: Να πάς στο μπακάλη, αλλά την ιδιεμένη -ν ώρα
ιδιαπού, ιδια πού, ιδιαπού κιαολιάς = πού ακριβώς. Μπροστά από ορισμένες λέξεις σημαίνει ακρίβεια. Συνήθης φράση: Ιδια πού κιαολιάς σου ‘πεσε το πορτοφόλι;
ιδιατσά, ιδια ετσά = έτσι ακριβώς. Συνήθεις φράσεις: Μα ιδιατσά; λάθος εκατάλαβες: (Μα έτσι;) Ή: Ιδιατσά που σου ‘πα, να να του τα πεις
ίδρος (ο) = ιδρώτας. Συνήθης φράση: Αλάργο ήτονε και ζέστη, και εγίνηκα στάκα του ίδρου ισαμε νά ρθω
ιδυονώ = των δύο. Συνήθης φράση: Αυτά που σας ε δίδω κοπέλια είναι και των ιδυονώ σας
ιλέμι (το) = αναφορά
ιμάνι (το) = πίστη, θρησκεία
ιμανσίζης (ο) = ο άπιστος, αυτός που δεν πιστεύει
ιμπρέτι (το) = δείγμα, παράδειγμα, πείσμα. Συνήθης φράση: Έλα να πιούμε μνιά, ετσά για το ιμπρέτι, (για το πείσμα των καιρών, για το καλό)
ιναντινά (τα) = πεισματικά
ινάτι, γινάτι (το) = πείσμα
ινατσαριά (η) = πεισματάρα
ίντα = τί
ίντα λογάται = δηλώνει αντίθεση στα λεγόμενα, όχι δα, με ποιά λογική. Συνήθης φράση: Μα ίντα λογάται εδά συντέκνισσα, δε φτάνει που σου τα ‘φερα, μόνο θα στα καθαρίσω κι όλας
ιντερέσο (το) = συμφέρον
ιραδές (ο), ιραδές (ο) = διαταγή, διοίκηση, συμφέρον
ιρφάνικος -η -ο = εύθυμος. Συνήθης φράση, ο τίτλος βιβλίου του Βιτώρου: Ιρφάνικα ροζοναρίσματα (εύθυμες ιστορίες, χωρατά κλπ)
ίσα = ίσια, όμοια, δίκαια. Συνήθεις φράσεις: Ίσα το κορμί σου. Ή: Ίσα κάνε κυρά τη πίττα, και ίσα τη πιττάριζε. (Η φράση σημαίνει, να αποδίδεις δικαιοσύνη, ότι δίνεις στον ένα να δίνεις σε όλους)
ίσα ίσα = αντίθετα
ίσα πέρα = ίσια, ευθεία, προς τα πέρα. Συνήθης φράση: Εσπάσανε τα οζα και γείρανε ίσα πέρα
ίσα πίσω, κώλου – κώλου = προς τα πίσω
ίσα πίτα = δίκαια
ίσα πόδε = προς τα δω
ίσα, λάλιε, κούνιε = άντε, κάνε γρήγορα. Συνήθης φράση: Ίσα γερά γερά τρέχε να προλάβωμε
ίσαμε = μέχρι. Συνήθης φράση: Κάτσε ετά και περίμενε με ισαμε να ‘ρθω
ιστράφι, στράφι = τσάμπα, άδικα. Συνήθης φράση: Δώσε ότι περισέψανε στη γειτονιά, γιατί θα πάνε στράφι
ιτσικό, γιτσικό (το) = γίδα, κατσίκα
ιχιαλά (στο) = τη τελευταία στιγμή, στο τσακ. Συνήθης φράση: Εκαπάντισε ο γάιδαρος και στο ίχιαλά να τσουρίσει στο γκρεμό (παρ ολίγο)
ιχιαλά = μακάρι, είθε να δώσει ο Θεός
ίχου = για κοίτα. ( έχει περιπαιχτική διάθεση)
ΠΗΓΗ : http://cretanlexiko.gr/